کندهار پوهنتون
د کندهار پوهنتون لنډه پېژندنه:
كندهار پوهنتون په (۱۳۶۹ل. = ۱۹۹۰ل.) كال د افغانستان په پخوانۍ پلازمېنه او اوسني ستر سياسي- فرهنګي مركز كندهار كي، د لوړو زده كړو وزارت له خوا تاسيس سو او د هيواد د لويو پوهنتونو په كتار كي ولاړ دئ، چي د هيواد د ټولو ولايتونوڅخه تر (۶۰۰۰) زيات محصلين او څه د پاسه د (۲۰) ولايتونو څخه (۱۶۷) استادان پكښي په زدكړه او ښوونه لګيا دي. چي په ترتيب سره د كرهڼي پوهنځي (۱۳۶۹ل.)، طب پوهنځي (۱۳۷۲ل.)، انجينېري پوهنځي (۱۳۷۹ل.)، ښووني او روزني پوهنځي (۱۳۸۲ل.)، شرعياتو پوهنځي (۱۳۸۸ل.)، اقتصاد پوهنځي (۱۳۸۹ل.) او ژورناليزم پوهنځي (۱۳۹۱ل.)، د حقوقو او سياسي علومو پوهنځي(۱۳۹۲ل.)، عامه ادارې پوهنځي (۱۳۹۲ل.)، کمپيوتر ساينس پوهنځي (۱۳۹۳ل.) او د ژبو او ادبياتو پوهنځي(۱۳۹۳ل.) کال کي تاسيس او فعاله دي.
د پوهنتون له تاسيس څخه تر اوسه پوري ئې د هيواد د ځوان نسل د سالمي روزني له پاره په خورا سختو امنيتي، سياسي او اقتصادي شرايطو كي خپل كار ته دوام ورکړى دئ او تر اوسه پوري ئې د مختلفو پوهنځيو ( طب، انجنېري، کرهڼي او ښووني او روزني ) څخه په مختلفو برخو كي فارغين وركړي دي .
کندهار پوهنتون د جنوب لويديځ زون په سطحه د ټولو دولتي او شخصي لوړو زده کړو د مؤسسو د څارني مرکز دئ. او همدارنګه ئې په (١٣٨٧ل.) کال کي لومړى فليال (څانګه) په هلمند کي، د کرهڼي پوهنځي پرانستل او په (١٣٩١ل.) كال کي ئې دوهم فليال په روزګان ولايت كي، د ښووني او روزني پوهنځي پرانستل .
کندهار پوهنتون تر (١٣٨٣ل.) کال پوري د خپلو تدريسي، اداري او ليلې دچارو د پر مخ بيولو له پاره ځانګړى ملکيت يا مځكه نه درلوده او د کندهار ولايت مقام په مرسته ئې، د کندهار ښار په مختلفو دولتي ودانيو کي خپلي تدريسي چاري پر مخ وړلې، تر څو چي په (۱۳۸۳ ل.) کال کي ئې اوسنۍ ساحې ته، چي د کندهار ښار په شمالي خوا، نهمه ناحيه کي د لويي ويالې پر غاړه موقعيت لري، را انتقال سو .
اوس مهال کندهار پوهنتون، د افغانستان د کرهڼي، مالدارۍ او تكنالوژۍ د ملي پوهنتون ترڅنګ، کرهڼيز فارم، کادري روغتون او د عينو مېني د مځکي په شمول ټوله ( ١٣٨٨) هکتاره ملکيت لري.
کندهار پوهنتون کرهڼيز فارم، کادري روغتون، مجهز مرکزي لابراتوار، عمومي کتابتون، د پوهنځيو او څانګو(ډيپارټيمينټونو) مسلکي کتابتونونه، د هوا پېژندني، کارموندني، معلوماتي تكنالوژۍ او انګليسي ژبې د زده کړي مرکزونه لري .
د يادوني وړ ده چي د کارموندني مرکز (Career Center) د لومړي ځل له پاره د هېواد په سطحه، د کندهار پوهنتون په نوښت، د امريکا د متحده ايالاتو په مالي مرسته جوړ سو. تر څو د پوهنتون د فارغو او برحاله محصلينو سره د کار په موندلو، كاري ظرفيتونو او مسلكي مهارتونو په لوړولو كي مرسته وكړي او په دې برخه كي ئې په ډېره لږه موده كي ډېري لاسته راوړني لري.
کندهار پوهنتون، د افغانستان د ملي پوهنتونو له جلمې څخه دئ، چي د هيواد، د (٣٤) ولاياتو محصلين او د (٢٧) ولاياتو څخه استادان او اداري مامورين لري.
كندهار پوهنتون د هيواد په سطحه د لويو دولتي پوهنتونونو او په نړيواله سطحه د معتبرو پوهنتونو سره عملي او تخنيكي اړيكي لري . لكه :
د آسيايي تكنالوژۍ انستيوت (AIT) او ماهيدول پوهنتون – تايلينډ، مالايا پوهنتون- مالېزيا، ګلف پوهنتون – كاناډا، پوردو پوهنتون او بال سټېټ پوهنتون – د امريكا متحده آيالات، هانګ دانګ پوهنتون - جنوبي كوريا، د بُوخم پوهنتون او د برلين تخنيكي پوهنتون – جرمني او د سيستان – بلوچستان پوهنتون او زابل پوهنتون – ايران . د دې تر څنګ د نورو مرستندويو ادارو، لكه :
نړیوال بانګ، په افغانستان كي د امريكا د متحده آيالاتو سفارت، سيډا (CIDA)، د امريكا د متحده آيالاتو مرستندويه اداره (USAID)، (GIZ)، (DAAD) او نورو سره هم اړيكي لري.
کندهار پوهنتون په خپل تشكيل كي تر اوسه پوري (۱۱ )پوهنځي لري، چي د دغو پوهنځيو څخه د ښووني او رزوني، كرهڼي او شرعياتو پوهنځيو كي د شپې څانګي هم فعالي دي